اتصال (فقه)
اتصال به معنی پیوستگی، چسبیدن و عدم
فاصله بین دو چیز می باشد. از آن در باب‌هایی همچون
طهارت،
صلات،
رهن،
حجر،
هبه،
وصیت،
نکاح،
غصب و
شفعه به مناسبت سخن رفته است.
تفاوت اتصال با
موالات این است که اتصال با
تماس دو چیز و موالات با پی‌درپی آمدن دو چیز
تحقق می‌یابد. از این رو، در موالات، تماس
شرط نیست.
تفاوت اتصال با
وصل این است که اتصال،
اثر وصل است.
اتصال به اتصال
حسی مانند اتصال
آب قلیل به
آب کر و اتصال معنوی مانند اتصال
قبول به
ایجاب تقسیم می‌شود.
اتصال
آثاری دارد که به
اجمال به آن‌ها اشاره می‌شود:
۱ -
حصول طهارت یا
نجاست۲ -
تبعیت در
حکم۳ –
صحت۴ -
رکن بودن
۵ –
ولایتآب نجس با اتصال به
آب کر یا
آب جاری پاک می‌شود؛ هرچند برخی افزون بر اتصال،
ممزوج شدن دو آب را برای حصول
طهارت شرط می‌دانند.
بنابر قول مشهور،
آب قلیل به صرف اتصال با
نجاست،
نجس می‌شود.
آب قلیل متصل به
آب کر و جاری،
حکم آن دو را دارد و با
تماس با
نجاست،
نجس نمی‌شود.
عضو قطع شده تا هنگامی که به
بدن متصل است،
پاک می‌باشد.
جلد قرآن نیز تا هنگام اتصال به قرآن به لحاظ
وجوب احترام و
حرمت اهانت به آن،
حکم قرآن را دارد.
چیزهای
نجس متصل به
زمین مانند درب و چوب‌های داخل
ساختمان، همچون زمین، با نور
خورشید با شرایطی
پاک می‌شوند.
حکم زیادی متصل- خواه در
عرض یا
طول مانند فربه شدن
حیوان یا بلند شدن
درخت- در مواردی تابع
حکم اصل آن است؛ همچون فربه شدن حیوانی که به دیگری بخشیده شده است که در صورت
منصرف شدن بخشنده از
بخشش خود، زیادی متصل به
حیوان همچون حیوان از آن بخشنده است.
زیادی متصل به وجود آمده در
مال مورد
شفعه مانند سرسبزی
زمین یا بزرگی درختان که از آن
شفیع است نه
خریدار.
و نیز فربه شدن
حیوانی که در
رهن است که زیادی نیز
جزء رهن می‌باشد.
زیادی متصل به
مال غصبی که- در صورت تأثیر آن در افزایش
قیمت آن مال مانند
فربه شدن
حیوان-
غاصب،
ضامن زیادی نیز می‌باشد.
از
شرط های
صحت نماز جماعت، برقراری اتصال به معنای عدم
فاصله غیر
متعارف میان
امام و
مأموم و نیز میان مأمومان و کسی که میان آن‌ها و امام
واسطه است، می‌باشد.
پیوستگی تعقیب به
نماز به معنای فاصله نشدن دیگر کارها میان نماز و
تعقیبات در
صحت آن
شرط است.
اتصال
عرفی قبول با
ایجاب جز در برخی
عقود مانند
وصیت ، در
صحت عقود
شرط است.
قیام متصل به رکوع،
رکن و ترک
عمدی یا
سهوی آن
موجب بطلان نماز است.
ولایت بر
بالغ سفیه یا
دیوانه‌ای که
سفاهت و دیوانگی‌اش به پیش از
بلوغ متصل است، همچون پیش از بلوغ، از آن
پدر یا
جد پدری است
، اما در صورت عروض بعد از بلوغ، در این که
ولایت از آن
حاکم است و از پدر یا جد پدری
ساقط می‌شود یا نه، اختلاف است.
